Αμαθούς

Αρχαία πόλη της Κύπρου, στα ανατολικά της Λεμεσού, κοντά στις εκβολές του ποταμού Τετία, του σημερινού ποταμού της Γερμασόγειας. Σχετικά με τους πρώτους κατοίκους της δεν είναι εξακριβωμένο αν ήταν αυτόχθονες ή Έλληνες, γιατί οι διάφορες μαρτυρίες (Σκύλαξ, Στράβων, Παυσανίας, Βυζάντιος κ.ά.) δεν συμφωνούν μεταξύ τους. Σύμφωνα με τον Βιργίλιο η Α. ήταν πόλη της λατρείας της Αφροδίτης και έχει μείνει γνωστή για τον περίφημο ναό της Αμαθουσίας Αφροδίτης όπου υπήρχε ονομαστό άγαλμα της θεάς, ένα από τα ωραιότερα αγάλματα που ήταν αφιερωμένα σε αυτήν, κατά τον Κάτουλο. Όπως αναφέρει ο Τάκιτος, ο ναός αυτός χτίστηκε από τον Άμαθο, τον γιο του βασιλιά Αερία ή κατ’ άλλους του Ηρακλή. Εκτός από την Αφροδίτη, στην οποία αφιέρωναν μεγάλη γιορτή, τιμούσαν επίσης τον Ηρακλή, τον Ξένιο Δία και τη σύζυγο του Περσέα, Ανδρομέδα. Προέκταση της αρχαίας γιορτής της Αφροδίτης πιστεύεται ότι αποτελεί σήμερα η γιορτή του κατακλυσμού, αφιερωμένη στον Άην Γιαλόν, που γίνεται στις περιοχές Λεμεσού, Πάφου, Λάρνακας και Κηρύνειας. Από τα πολυάριθμα ευρήματα κατά τις διάφορες ανασκαφές (τάφοι, κάνθαροι από έβενο και πορσελάνη, κοσμήματα, δαχτυλίδια, αγγεία κλπ.) φαίνεται ότι η πόλη γνώρισε σημαντική ανάπτυξη, ιδιαίτερα το διάστημα 650-350 π.Χ. (ελληνο-φοινικική περίοδος), ενώ από τα διάφορα νομίσματα έγιναν γνωστά τα ονόματα αρκετών βασιλιάδων της, από το 450 και μέχρι το τέλος του 4ου αι. π.Χ. Οι περισσότεροι από αυτούς, σε αντίθεση με τους άλλους Κύπριους βασιλιάδες, υποστήριξαν τους Πέρσες. Κοντά στην Α. βρίσκεται σήμερα το χωριό Άγιος Τύχωνας. Αμαθούντος αγγείο.Είδος μεγάλου αγγείου με διάμετρο βάσης 2,20 μ. και ύψος 1,85 μ. (Μουσείο Λούβρου). Πιστεύεται ότι βρισκόταν στην είσοδο ναού στην πόλη Γόλγοι. Αγγεία του είδους βρέθηκαν στη Φοινίκη και στην Κύπρο και είναι φοινικικής προέλευσης. Πιστεύεται οτι τα τοποθετούσαν μέσα σε βράχους για να μαζεύουν βρόχινο νερό, το οποίο χρησιμοποιούσαν σε διάφορες θρησκευτικές τελετές εξαγνισμού. Κυπριακό αρχαϊκό ειδώλιο από την Αμαθούντα, έργο του 6ου αι. π.Χ. (Μουσείο Μπαράκο, Ρώμη).